Każdego roku tysiÄ…ce osób zostaje pokrzywdzonych na skutek nieuczciwych praktyk zwiÄ…zanych ze sprzedażą bezpoÅ›redniÄ…. Coraz częściej sÅ‚yszymy o popeÅ‚nianiu oszustw, zwÅ‚aszcza na szkodÄ™ osób w podeszÅ‚ym wieku lub nieporadnych życiowo, które zakupiÅ‚y przedmioty za kwoty znacznie przekraczajÄ…ce ich wartość. BezpÅ‚atna kawa, poczÄ™stunek, sprzedawcy przebrani w lekarskie fartuchy, „ostatnia okazja” – to przykÅ‚ady manipulacji wykorzystywanych przez przedsiÄ™biorców sprzedaży bezpoÅ›redniej.
Sprzedaż bezpośrednia może mieć miejsce m.in. podczas wizyty akwizytora w domu konsumenta ale też na pokazach w restauracji, podczas wycieczek do miejsc kultu religijnego, w sanatorium itp. Zawierając umowę poza lokalem przedsiębiorcy konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni (wystarczy wysłać oświadczenie pocztą). Obowiązkiem przedsiębiorcy jest m.in. poinformowanie o tym prawie konsumenta i wręczenie mu formularza ułatwiającego rezygnację z transakcji.
WÅ›ród najczęściej stosowanych praktyk zwiÄ…zanych ze sprzedażą bezpoÅ›redniÄ… jest ukrywanie handlowego celu dziaÅ‚aÅ„. PrzykÅ‚adem jest zapraszanie do udziaÅ‚u w warsztatach kulinarnych, wystÄ™pach gwiazd, bezpÅ‚atnych badaniach i zabiegach, bez podawania informacji, że na spotkaniu bÄ™dzie prowadzona sprzedaż np. naczyÅ„ do gotowania, sprzÄ™tu paramedycznego. Zgodnie z prawem, każdy przedsiÄ™biorca skÅ‚adajÄ…cy ofertÄ™ handlowÄ… ma obowiÄ…zek poinformować konsumenta o zamiarze zawarcia umowy. Wprowadzanie w bÅ‚Ä…d a nawet niedoinformowanie potencjalnych klientów jest uznawane za niezgodnÄ… z prawem, nieuczciwÄ… praktykÄ™ rynkowÄ…, a nawet przestÄ™pstwo oszustwa.
JeÅ›li zostaÅ‚eÅ› oszukany i chcesz, aby sprawca przestÄ™pstwa byÅ‚ Å›cigany i poniósÅ‚ odpowiedzialność, zawsze o pomoc możesz zwrócić siÄ™ do prokuratury lub policji. Oszustwo to przestÄ™pstwo polegajÄ…ce na tym, że sprawca w celu osiÄ…gniÄ™cia korzyÅ›ci majÄ…tkowej, doprowadza pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporzÄ…dzenia mieniem za pomocÄ… wprowadzenia w bÅ‚Ä…d albo wyzyskania bÅ‚Ä™du lub niezdolnoÅ›ci do należytego pojmowania podejmowanego dziaÅ‚ania. Zawiadomienie można zÅ‚ożyć na piÅ›mie lub ustnie do protokoÅ‚u. Pokrzywdzony ma prawo dostarczenia prokuratorowi lub policji wszelkich informacji o przestÄ™pstwie, jego okolicznoÅ›ciach, sprawcach i skutkach. Do zawiadomienia można doÅ‚Ä…czyć dokumentacjÄ™ zwiÄ…zanÄ… z zakupem, np. rachunek, paragon, umowÄ™ sprzedaży itp.
Kolejnym przykÅ‚adem nieuczciwych dziaÅ‚aÅ„ jest utrudnianie konsumentom skorzystania z prawa do odstÄ…pienia od umowy poprzez zastrzeganie kar za rezygnacjÄ™ z zakupu towaru. Tymczasem zgodnie z przepisami, za odstÄ…pienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiÄ™biorcy nie można pobierać żadnych opÅ‚at. Niezgodne z prawem jest także zastrzeganie, że zwracany towar powinien być osobiÅ›cie dostarczony do siedziby przedsiÄ™biorcy, ponieważ konsument ma prawo sam wybrać sposób zwrotu towaru przedsiÄ™biorcy.
W celu zwrócenia uwagi na powyższe problemy, 17 października obchodzony jest w Polsce, jako dzieÅ„ sprzedaży bezpoÅ›redniej.
Aleksandra Pęska
Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Pile