Muzeum Okręgowe w Pile

Muzeum działa od sierpnia 1975 roku. Otwarcie tej wielodziałowej instytucji na obszarze niebędącym wcześniej przedmiotem szerszych badań i penetracji naukowych, stanowiło ważne wydarzenie kulturotwórcze w regionie nadnoteckim i całej północnej Wielkopolsce. Na początku swojej działalności mieściło się w niewielkim muzeum Stanisława Staszica, jednak około roku 1981 zostało przeniesione do budynku dawnego Bractwa Strzeleckiego przy ul. Chopina w Parku Miejskim. Od roku 1997, Muzeum mieści się w swojej obecnej siedzibie przy ul. Browarnej 7, co umożliwiło utworzenie ekspozycji stałych.

Budynek, w którym funkcjonuje Muzeum Okręgowe wzniesiony został w II połowie XIX wieku w stylu nawiązującym do willowego budownictwa z terenów Włoch. Jest on obecnie jednym z najstarszych budynków naszego miasta, ocalałych z wojennej zawieruchy. Gmach ten jest szczególnie ważny dla kart historii Pilskiej, ponieważ w latach 1934-1939 był siedzibą konsulatu polskiego oraz stanowił jedyną w mieście własność skarbu państwa. Konsulat miał za zadanie reprezentowanie interesów Polaków zamieszkujących tereny niemieckiej prowincji Marchii Granicznej Poznań – Prusy Zachodnie. W budynku Konsulatu odbywało się wiele imprez o charakterze patriotycznym i narodowym, a praca pracowników tej instytucji polegała na inicjowaniu i wspomaganiu działalności kulturowej oraz oświatowej Polaków na terenach Pogranicza.

W chwili obecnej Muzeum Okręgowe w Pile działa jako samorządowa instytucja kultury w województwie Wielkopolskim i jest wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. Gromadzi w swojej kolekcji zbiory z zakresu archeologii, etnografii a także historii i sztuki. Eksponaty prezentowane są na wystawach czasowych i stałych. Funkcjonuje także oddział Muzeum Okręgowego, którym jest Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią.

W ekspozycji stałej muzeum przy ul. Browarnej znajdują się m.in. meble i wnętrza mieszkalne od końca XVIII do początku XX wieku, a są to przedmioty piękne w swoim wykonaniu oraz użyteczne. Część archeologiczna ekspozycji, dotyka historii Piły i okolic i gromadzi przedmioty od epoki mezolitu do czasów średniowiecznych. Niektóre ze zbiorów znajdowały się także w zniszczonym w czasach wojny muzeum Landesmuseum w Schneidemühl, które mieściło się w budynku obecnego Regionalnego Centrum Kultury. Muzeum eksponuje także wystawę historyczną związaną z Piłą i regionem. Obejmuje ona fotografie, dokumenty oraz przedmioty z okresu od średniowiecza do XX wieku, które stanowią ważny element tożsamości naszego miasta.