Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu
Sanktuarium w Skrzatuszu posiada długą i ciekawą historię. Sięga ona okresu reformacji, kiedy to w roku 1575, do miejscowości przywieziono cudownie uratowaną figurę Matki Bożej trzymającej na kolanach zdjętego z krzyża Jezusa. Od tego czasu miejsce to zaczęło być znane cudów i łask udzielanych za pośrednictwem świętej figury. Jan III Sobieski w podzięce za wiktorię wiedeńską, przyczynił się, dzięki hojnym darom do zbudowania we wsi świątyni w stylu barokowym.
Świątynia wzniesiona w latach 1687-1694 do dziś góruje nad okolicą. Jest ona obecnie zwana Częstochową Północy, miejscem znanym z uzdrawiających mocy, w których modlili się między innymi król Jan III Sobieski, kardynał Karol Wojtyła przed wyborem na papieża oraz kardynał Józef Glemp. Figura została ukoronowana przez kardynała w roku 1988.
Pieta Matki Bożej Bolesnej umieszczona jest w bogato zdobionym głównym ołtarzu w stylu barokowym, mającym budowę konfesji przykrytej baldachimem, wspartej na czterech kolumnach. Świątynia została w ostatnich latach wyremontowana, nadano jej bogate zdobienia, odremontowano nawy boczne i przeprowadzono renowację figury Matki Bożej. Freski na ścianach prezbiterium pochodzące z 1698 roku, zachowały się w dobrym stanie do dnia dzisiejszego. Dzięki tym malowidłom stosunkowo wąska świątynia optycznie wydaje się większa.
Zabytkowe ołtarze boczne, chrzcielnica a także ambona pochodzą z XVII wieku. Zabytkowe są też pierwsze, uszkodzone w wyniku zapadnięcia sufitu organy z XVII wieku, drugie, większe pochodzą z 1876 roku.
Ze względu na swoje znaczenie sakralne świątynia jest jednym z najważniejszych i najstarszych miejsc kultu maryjnego w Polsce, miejscem pielgrzymek wiernych z całego kraju i z zagranicy. W ostatnich latach rozpoczęła się budowa Domu Pielgrzyma, schronienia dla strudzonych pielgrzymów. Dwa razy w roku organizowane są odpusty na które zjeżdżają tysiące wiernych.
Sanktuarium w Skrzatuszu oddalone jest tylko o około 15 km od piły, mniej więcej 10 minut jazdy samochodem. Do Skrzatusza prowadzą także szlaki rowerowe i piesze. Co roku organizowane są pielgrzymki piesze z Piły do świątyni Matki Bożej Bolesnej na odpusty, które odbywają się dwa razy w roku i przyciągają tłumy wiernych.
